Camilla, in haar jeugd mishandeld en misbruikt, vond toevlucht bij haar oma, waar het geweld stopte. Toen haar oma haar adviseerde om in therapie te gaan, voelde Camilla zich er echter nog niet klaar voor. In plaats daarvan stort Camilla zich volledig op haar academische prestaties, behaalde ze een mbo-diploma en een propedeuse aan het hbo om naar de universiteit te kunnen gaan. Ze is 18 jaar als de trauma’s ondraaglijk worden en dit leidt tot een crisis. ‘Ik concentreerde me alleen op school en verdrong mijn trauma’s. Na vijf dagen zonder slaap deed ik een zelfmoordpoging.’
Een verplichte opname in een ggz-instelling volgt. Twee weken lang volgt Camilla hier intensieve traumatherapie. ‘EMDR en exposure-therapie zorgden ervoor dat mijn herbelevingen van de mishandelingen grotendeels verdwenen.’
Haptotherapie: de brug tussen lichaam en geest
Ze gaat terug naar haar oma en volgt driemaal per week therapie naast haar opleiding. ‘School en therapie vond ik lastig te combineren. En ik had ook geen zin meer om steeds opnieuw mijn verhaal te vertellen.’ Een tante wijst haar op haptotherapie. ‘Nadat ik me had ingelezen, ging ik voor een intake naar een haptotherapeut. Haptotherapie is superfijn, want het is veel meer dan praten over waar ik tegenaan loop. Praten heeft me erg geholpen, maar trauma’s slaan zich op in het lichaam. Ik had regelmatig last van tics, paniekaanvallen, nachtmerries en slapeloosheid. Haptotherapie kijkt ook naar mijn lichaam, naar hoe dat met stress omgaat. Gesprekstherapie hielp mij niet van mijn angst voor aanraking af, haptotherapie doet dat wel. Ik zie aangeraakt worden niet meer als een bedreiging.’
Van paniek naar controle: de rol van haptotherapie bij het voorkomen van paniekaanvallen
Van de haptotherapeut krijgt Camilla oefeningen die haar bewust maken van haar lijf. ‘Ik poets bijvoorbeeld mijn tanden terwijl ik op één been sta. Zo leer ik mijn lichaam echt te voelen.’ Wat Camilla in het begin van de therapie vooral indrukwekkend vond, was hoe Lianne het verband wist te leggen tussen wat vroeger met mij gebeurd is met wat er nu gebeurt. Zo was ik tijdens een oefening, waarbij de haptotherapeut delen van mijn lijf aanraakte, heel ontspannen. Tot het moment dat ze me een instructie gaf. De spanning in mijn lichaam nam meteen toe. Zo ontdekte ik waardoor ik paniekaanvallen krijg tijdens tentamens. Want ook dat zijn momenten waarop ik moet presteren volgens bepaalde instructies. En het krijgen van instructies grijpt voor mij terug naar het misbruik. Hopelijk kom ik ooit op het punt dat ik een paniekaanval kan voelen aankomen en kan voorkomen.’
Dankzij haptotherapie heeft Camilla al veel vooruitgang geboekt. ‘Ik kijk niet meer constant over mijn schouder als ik over straat loop. Ik lig niet meer in een verkrampte houding als ik slaap. Ik ben niet meer bang dat er iemand ongewenst achter me ligt.’ Bovendien heeft ze nu een actiever sociaal leven. ‘Studeren blijft belangrijk voor me, maar ik neem nu ook de tijd om af en toe met vrienden uit te gaan. Mijn vriend merkt ook op dat ik me veel beter voel, zowel mentaal als fysiek.’
Het verschil tussen ggz-oefeningen en de haptotherapeutische benadering
‘Je vertelde dat je bij de ggz ook oefeningen kreeg. Wat is het verschil met de oefeningen uit de haptotherapie?’ Camilla: ‘Bij de ggz leerde ik niet om het verband te leggen tussen mijn hersenen en lichaam. Ik voelde me vaak als een hoofd met een los, zwierend lijf eronder. De behandeling in de ggz was gericht op traumaverwerking. Pas tijdens haptotherapie besefte ik dat ik altijd volledig in mijn hoofd zat. Dat kwam door oefeningen waarin ik bewust moest gaan voelen, hoe ik sta bijvoorbeeld, hoe ik loop. Toen besefte ik dat ik een soort mummie was, dat ik als een slons door het leven ging. Nu ga ik zelfverzekerd over straat, ben ik echt aanwezig als ik naar een verjaardag ga. Voorheen was ik er wel, maar zat ik stilletjes voor me uit te staren.’
Innovatie in de ggz: de rol van spelgebaseerde haptotherapie
‘Denk jij dat een spelvorm met haptotherapeutische oefeningen geschikt is voor de ggz?’ Camilla: ‘Zeker, want het is laagdrempelig. Zo ben ik ook gestart met haptotherapie. Ik had er niet veel vertrouwen in, vond het zweverig, maar merkte al snel dat het ontzettend goed helpt. Haptotherapie is de beste therapie die ik ooit gehad heb. Ik vind het ontzettend jammer dat het nog geen erkende therapie is, want heel veel mensen zouden er baat bij hebben, zoals mensen die in behandeling zijn bij de ggz.’
En het spel dat de haptotherapeut aan het ontwikkelen is, hoe gaat dat eruitzien? ‘Het wordt een soort ganzenbord met opdrachten die gericht zijn op ruimte, openen en sluiten, uitreiken, naderen en doorvoelen; hoofdthema’s uit de haptotherapie. Een voorbeeld van een oefening is dat je moet gaan staan en vervolgens op de voorvoet moet leunen. Vervolgens ga je na hoe dit voelt en wat je ervaart. Vervolgens leun je op de hak en voel je of dit anders is, of het fijner is.’
